info@drmehmetyuksel.com 0551 028 86 00

�drar Yolu-B�brek Ta�� Hastal��

Kategori: Cinsel Hastal�klar

�drar Yolu-B�brek Ta�� Hastal��

Ta�, idrar yollar�nda mineral tuzlar�n�n ��kerek birikmesi sonucu olu�maktad�r.

�drar Yolu - Böbrek ta� hastal�� nedir?

Ta� genellikle böbreklerde olu�makla birlikte mesanede de olu�abilmektedir. Böbrekte ta��n nas�l olu�tu�u tam olarak bilinmemesine ra�men bir tak�m teoriler mevcuttur. Üriner sistem ta� olu�umunda pek çok sebep mevcuttur. Genetik yatk�nl�k, beslenme ve co�rafi özelliklerde ta� olu�um nedenlerindendir. Ülkemizde Do�u Anadolu, Güneydo�u Anadolu ve Ege bölgesinde di�er bölgelere nazaran daha çok ta� hastal�� görülmektedir.

Kaç çe�it böbrek ta�� vard�r?

Böbrek ta�lar� genellikle kalsiyum oksalat, kalsiyum fostat, ürik asit ta�lar�, magnezyum ta�lar� ve sistin ta�lar�ndan olu�maktad�r. Genellikle ta�lar�n belirtileri ayn� olmas�na ra�men ta�lar�n yakla��k olarak %75 i kalsiyum ta�lar�d�r. Daha az s�kl�kla fosfat ve ürik asit ta�lar� görülür. Ta�lar�n analiz edilip cinsinin belirlenmesi ta� tedavisinin planlanmas�, tekrar�n�n önlenmesi ve diyet planlanmas� aç�s�ndan önemlidir.

Ta� hastal��nda belirtiler nelerdir?

Ta� e�er böbrekte ise y�llarca belirti vermeyebilir. Zamanla sinsi bir �ekilde böbre�in çal��mas�n� bozarak böbre�in kayb�na veya böbrek kanseri gibi bir tak�m hastal�klara sebep olabilmektedir. Böbrekte genellikle belirgin bir a�r�ya sebep olmayan ta� hastal��, ta� böbrekten ç�k�p böbrek kanal�na dü�tü�ünde �iddetli yan a�r�s�, kar�n a�r�s�, bulant� ve kusmaya sebep olur. S�kl�kla bu �ikayetlere idrarda kan görülmesi ve yanma, s�k idrar yapma iste�i �ikayeti de e�lik eder.

Ta� olu�umundan kurtulmak mümkün mü? Nas�l bir diyet uygulanmal�?

Baz� ta� hastal�klar�nda ta��n yeniden olu�umu veya olu�mu� ta��n eritilmesi mümkündür. Fakat bu durum her ta� cinsi için geçerli de�ildir. Yeni ta� olu�umundan korunmak ve mevcut ta��n eritilmesi için baz� kriterler mevcuttur.
Ta��n cinsinin belirlenmesi (örne�in kalsiyum oksalat ta��, enfeksiyon ta��, ürik asit ta�� ve sistin ta�� gibi) tedavide ve tekrar�n önlenmesinde önemli bir kriterdir.

Ta� dü�ürme s�kl�� önemlidir. 10 y�l içinde sadece bir kez küçük bir ta� dü�üren hastada ayr�nt�l� bir analize pek gerek yoktur. Ancak özellikle s�k aral�klarla ta� dü�üren veya ta� olu�turan hastalarda ayr�nt�l� analiz yap�lmas� çok gereklidir.

Böbrekleri s�k s�k ta� yapan hastalarda mutlaka ta��n analizi ve ayr�ca kan ve idrarda metabolik analizlerin yap�lmas� gereklidir. Bu analizlerde ta� olu�umuna yol açan ve düzeltilebilecek nedenler ara�t�r�lmaktad�r. Örne�in ba��rsaktan kalsiyum emilimi fazla ise buna göre diyet verilmelidir. Böbrekten kalsiyum at�l�m� fazla ise diyette k�s�tlamaya gerek yoktur. Her iki durumda da kalsiyum ta�� olmas�na ra�men birisine diyet k�s�tlamas� di�erine ise böbre�e etkili idrar söktürücü ilaç kullan�lmaktad�r.

�drar�n asitli�inin de�i�tirilmesi bile ta�lar�n ta�lar�n önlenmesinde ve eritilmesinde etkilidir. Ayr�ca paratiroid bezinin kötü çal��mas� �iddetli ta� hastal��na sebep olmaktad�r.

Diyet uygulanmas�nda ise dengeli beslenme, bol miktarda s�v� tüketimi, k�rm�z� etin ve tuz un k�s�tlanmas� önemlidir. Ayr�ca e�lik eden metabolik hastal�klar�n (diyabet, yüksek tansiyon..) kontrol alt�na al�nmas� ta� olu�um riskini azaltmaktad�r.

Ta� hastalar� ne kadar su içmelidir?

Tas olu�umunu engellemek için günde en az 2- 2,5 litre su tüketilmelidir.

Ta�� olan hastalar�n bol su içmeleri gerekmektedir.

Ta�� olan hastalar süt ve süt ürünlerini tüketebilir mi?

Süt ve süt ürünleri kalsiyumdan zengindir. Ta�lar�n çok büyük bir k�sm� da kalsiyum ta�lar�d�r. O zaman, kalsiyumu diyetten k�s�tlarsak ta� olu�umu azal�r gibi bir dü�ünce yanl��t�r. Kalsiyum ta�lar�n�n çok az� diyetteki kalsiyum ile ilgilidir. Kandaki kalsiyumun ana kayna�� kemiklerdir. Diyetteki kalsiyum baz� özel durumlar d��nda �iddetli olarak k�s�tlanmaz. Baz� durumlarda kan kalsiyumu normal olsa bile kalsiyumun börekten fazla at�lmas� ta� olu�umunu artt�r�r.

Özellikle büyüme ça�� ve menapoz sonras� osteoporoz riskinin çok oldu�u durumlarda kalsiyum k�s�tlamas� zararl� bile olabilir. Ayr�ca bazen diyetteki kalsiyum k�s�tlamas� di�er ta� olu�umunu artt�ran oksalat�n ba��rsaktan emilimini artt�rabilir. Son yap�lan Amerikan Üroloji Kongresinde kan kalsiyumunu artt�ran D vitaminin al�nmas�n�n sak�ncas� olmad�� belirtilmi�tir. Osteoporoz hastalar�nda ki�ide ta� olmas� halinde bile yemeklerle birlikte 1000 miligram� geçmemek kayd�yla kalsiyum kullan�labilece�i bile söylenmektedir.

ESWL Tedavisi (Vücut d��ndan �ok dalgalar� ile ta� k�rma) Nedir?

Normalde 6-15 mm boyutundaki ta�lar için ilk uygulanmas� gereken tedavilerden biridir. �ok dalgalar� bir noktada yo�unla�t�r�larak ta� k�rma i�lemidir. Oldukça güvenli bir tedavi yöntemidir. Genellikle anestezi gerektirmez. Ayaktan uygulanan bir tedavidir, hastanede yat�� gerektirmez. �laç tedavisi ve bol su ile dü�meyen 6-7 mm alt�ndaki ta�lara da uygulanabilir.

Bu kadar avantaj�n�n yan�nda önemli dezavantajlar� da vard�r. Her ta� ne yaz�k ki ESWL tedavisi ile k�r�lamamaktad�r. Ta��n bulundu�u yere ve sertlik derecesine göre %60-0 oran�nda ba�ar�l� olabilmektedir. Ayr�ca tedavi süresinin 1-1,5 ay sürmesi önemli bir dezavantajlar�ndan biridir. Bu durum böbrekteki hasar�n artmas�na sebep olabilmektedir. Ayr�ca ta��n odaklanmas�nda XR kullan�ld�� için hasta az miktarda da olsa radyasyona maruz kalmaktad�r. ultrason ile odaklayan cihazlar da mevcut olmas�na ra�men bu cihazlarda ta� parças� üretere girdi�inde çaresiz kal�nabilmektedir.

ESWL tedavisinde ta��n önceden k�r�l�p k�r�lmayaca��n� anlamak ve bu arada böbre�in zarar görmemesini sa�lamak iyi bir ürolojik de�erlendirmeyi gerektirmektedir. Son dönemde kontrass�z bilgisayarl� tomografi ta��n ESWL tedavisi ile k�r�l�p k�r�lmayaca��n� öngörebilmektedir. Bilgisayarl� Tomografide ta��n sertli�i konusunda ESWL tedavisine ba�lamadan önce fikir sahibi olunup tedavi seçiminde zaman kayb� önlenmeye çal��lmaktad�r.

Üreterorenoskopi (URS-L) Ameliyat� (Endoskopik Üreter Ta�� Tedavisi)

Üreter denilen kanaldaki ta�larda, endoskopik olarak kameral� cihazlar ile böbrek kanal�na (üreter) girilerek ta�a ula��larak ta��n k�r�lmas� veya al�nmas� mümkün olmaktad�r. Ta��n idrar ak�m�n� t�kamas�na ba�l� böbrekte olu�an �i�menin düzelmesi için böbre�e stent tak�labilir ve bu stent 4-6 hafta sonra ç�kar�l�r. Bu ameliyattan sonra hasta bir gün içinde normal ya�ant�s�na döner. Spinal veya genel anestezi alt�nda yap�labilir. Birçok merkezde ba�ar� ve güvenle uygulanmaktad�r. Yinede her ameliyat gibi bir tak�m riskleri mevcuttur.

Perkütan Nefrolitotomi- PNL (Kapal� Böbrek Ta��)Ameliyat�

Genellikle böbrekteki 2 cm ve üzerindeki veya ESWL ile k�r�lamayan daha küçük boyutlu ta�lar ile ve böbre�e zarar veren ta�lar için uygulanan kapal� ameliyat metodudur. Bu yöntem anestezi alt�nda ultrason veya XR k�lavuzlu�unda böbre�e 1 cml’ik bir delikten girilerek kameral� cihazlarla ta�a ula��lmas� ve ta��n böbrek içerisinde parçalanarak k�r�lan parçalar�n d��ar�ya al�nmas� esas�na dayan�r. En önemli avantaj�; aç�k ameliyatlarda hastan�n aya�a kalkmas� bile 1-2 haftay� bulmaktayken, PNL ameliyat� sonras� 2-3 gün içerisinde hastan�n eve dönebilmesinin mümkün olmas�d�r. Ayr�ca aç�k ameliyatta vücudu ta��yan kaslar kesildi�i için kal�c� �ekil bozuklu�u, a�r� ve ciddi yara izi kal�rken, PNL ameliyat�ndan sonra bu s�k�nt�larla kar��la��lmamaktad�r. Hasta aç�s�ndan oldukça konforlu bir ameliyatt�r.

PNL ameliyat�n�n önemli avantajlar� olmas�na ra�men, her ameliyat gibi baz� riskler de ta��maktad�r. Bu ameliyatta anesteziye ba�l� problemler, kanama, aç�k ameliyata geçme gibi bir tak�m riskler içermesine ra�men aç�k ameliyata nazaran daha konforlu ve güvenli bir i�lemdir. Son zamanlarda teknolojinin geli�mesine paralel olarak micro PNL yöntemi ile böbre�e giri� deli�i daha da küçülmü� i�lemin güvenli�i ve konforu daha da artm��t�r.